تدوین نظام حکمرانی شهر هوشمند (مورد مطالعه: شهر تهران)

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، دانشگاه عالی دفاع ملی، تهران، ایران.

2 دانشیار، گروه مدیریت دولتی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.

3 کارشناسی ارشد، کارآفرینی، دانشگاه تهران

چکیده

حکمرانی شهر هوشمند به­ عنوان شبکه ­ای مشارکتی از سازمان‌های دولتی و ذی ­نفعان خارجی ازجمله شهروندان و یک سامانه اجتماعی فناورانه در نظر گرفته می‌شود. در زمینه شهرهای هوشمند، حکمرانی شهر هوشمند مسئله ­ای کلیدی است. هدف این پژوهش تدوین نظام حکمرانی شهر هوشمند در شهر تهران است. روش پژوهش این مطالعه، تحلیل مضمون است. جامعه آماری پژوهش مدیران و خبرگان حوزه شهری در تهران است که از روش نمونه‌گیری هدفمند، حجم نمونه پژوهش هشت نفر است. ابزار گردآوری داده‌ها مصاحبه نیمه ­ساختاریافته است که از روش شناسه­ گذاری تفسیری مورد تحلیل قرار می‌گیرد. بر مبنای شناسه‌گذاری باز ابتدا از مصاحبه‌ها 397 شناسه پایه استخراج شد و با استفاده از بررسی چندگانه و ادغام مضمون­ ها با مفاهیم مشترک تعداد 253 «مضمون پایه‌ای» اصلی به دست آمد، سرانجام 25 مضمون فراگیر شناسای و شناسه­ گذاری تفسیری انجام شد. نتایج پژوهش حاکی است که نظام حکمرانی شهر هوشمند در تهران شامل پنج مؤلفه اصلی (پیش‌شرط‌ها، حکمرانی شهری، اجزای شهر هوشمند، اقدامات در حوزه قانون و خط‌مشی‌ها، تعیین خروجی مورد انتظار) و سه عامل زمینه‌ای (نهادی، انسانی و فنی) است.

کلیدواژه‌ها


ابراهیمی نیا، ع. (1398). چند و چون روش تحقیق آمیخته، سومین همایش ملی روانشناسی، تعلیم و تربیت و سبک زندگی، قزوین.
اصلی ­پور، ح؛ خانمحمدی، ه؛ فیاضی، س. (1400). تحلیلی بر عوامل مؤثر بر خط‌مشی‌پژوهی مبتنی بر رویکرد مدل‌سازی ساختاری تفسیر (مطالعه موردی قوّه مقنّنه)، فصلنامه علمی مدیریت سازمان‌های دولتی، 9(2) (پیاپی 34): 72 ـ 61.
اکبری، غ. (1385). سرمایه اجتماعی و حکمرانی شهری، تحقیقات جغرافیایی، 21(4): 153 ـ 135.
پارسا، ش. (1396). تبیین الگوی شهر هوشمند با تأکید بر حکمرانی شهری تهران، رساله دکتری رشته جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، تهران: دانشکده جغرافیای دانشگاه تهران.
تقی­ زاده، ه؛ و شکری، ع. (1393). کاربرد مدلسازی ساختاری تفسیری در سطح­ بندی شاخص­ های رفتار شهروندی سازمانی (مطالعه موردی)، رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، 5(3) (پیاپی 19): 41 ـ 23.
حسینی، س ا.؛ لعلی نیت، ا.؛ حیدری­نیا، س. (1398). تبیین الگوی مدیریت هوشمند شهری، راهکاری نوین برای بهبود حکمرانی شهری، پژوهش­های جغرافیای برنامه­ریزی شهری، 7(4): 762 ـ 743.
رشنوفر، آ.؛ عارفی، م.؛ حسنوند، ع. (1395). بررسی اصول شهر هوشمند و کاربردهای آن در اداره و حکمرانی شهری. اولین کنفرانس ملی شهر هوشمند، قم.
شمس، م.؛ هاشمی بیستونی، م ر. (1398). اولویت­بندی شاخص­های حکمرانی خوب شهری از دیدگاه شهروندان در شهر بیستون، جغرافیا و مطالعات محیطی، 8(29): 92 ـ 81.
عابدی جعفری، ح.؛ تسلیمی، م. س.؛ فقیهی، ا.؛ شیخ‌زاده، م. (1390). تحلیل مضمون و شبکه مضامین: روشی ساده و کارامد برای تبیین الگوهای موجود در داده‌های کیفی، اندیشه مدیریت راهبردی (اندیشه مدیریت)، 5(2): 198 ـ 151.
کشیشیان سیرکی، گ. (1400). تحول در حکمرانی محلی دولت ایران: مطالعه موردی هوشمندسازی شهر تهران، فصلنامه تخصصی حکمرانی متعالی، 2(3): 88 ـ 53.
مبینی دهکردی، ع. (1390). معرفی طرح­ها و مدل­ها در روش تحقیق آمیخته، راهبرد، 20(60): 234 ـ 217.
محمدپور، ا. (1389). ارزیابی کیفیت در تحقیق کیفی: اصول و راهبردهای اعتباریابی و تعمیم‫پذیری، فصلنامه علوم اجتماعی، 17(48): 107 ـ 73.
هاشمی، س ع.؛ راه­نجات، م.؛ شریف­زاده، ف.؛ سعدی، م ر. (1399). نسبت­ سنجی حکمرانی خوب  و شهر هوشمند (مطالعه موردی: تهران)، راهبرد اجتماعی فرهنگی، 34: ۶۷ ـ ۹۰.
هودسنی، ه. (1394). مدیریت بازآفرینی شهری، با تأکید بر فرایندهای حکمرانی محلی؛ نمونه موردی: شهر تهران. رساله دکتری رشته شهرسازی گرایش شهرسازی، تهران: دانشکده هنر دانشگاه تربیت مدرس.
واعظی، ر.؛ چگین، م.؛ و اصلی ­پور، ح. (1397). چالش های سیاست­گذاری در حوزه گردشگری سلامت ایران مبتنی بر رویکرد تحلیل مضمون، مطالعات مدیریت گردشگری (مطالعات جهانگردی)، 13(41):    40 ـ 1.
Referece
Ansell, C., & Torfing, J. (Eds.). (2022). Handbook on theories of governance. Edward Elgar Publishing.‏
Ansell, C., Gash, A. (2008). Collaborative Governance in Theory and Practice, Journal of Public Administration Research and Theory, 18(4), 543–571.
Aoyama, Y., & Leon, L. F. A. (2021). Urban governance and autonomous vehicles. Cities, 119, 103410.‏
Artyushina, A. (2020). Is civic data governance the key to democratic smart cities? The role of the urban data trust in Sidewalk Toronto. Telematics and Informatics, 55, 101456.‏
Bundgaard, L., & Borrás, S. (2021). City-wide scale-up of smart city pilot projects: Governance conditions. Technological Forecasting and Social Change, 172, 121014.‏
De Guimarães, J. C. F., Severo, E. A., Júnior, L. A. F., Da Costa, W. P. L. B., & Salmoria, F. T. (2020). Governance and quality of life in smart cities: Towards sustainable development goals. Journal of Cleaner Production, 253, 119926.
Deng, T., Zhang, K., & Shen, Z. J. M. (2021). A systematic review of a digital twin city: A new pattern of urban governance toward smart cities. Journal of Management Science and Engineering, 6(2), 125-134.‏
Devas, N. (2001). Does city governance matter for the urban poor?. International Planning Studies, 6(4), 393-408.‏
Diliawan, R., & Rahayu, A. Y. S. (2018). Collaborative Governance in Fulfilling Right of Basic Education of Indonesian Migrant Workers' Children in East Malaysia. ICASPGS, 14.‏
Fan, R., Pan, J., Yu, M. & Gao, H. (2022). Corporate governance of controlling shareholders and labor employment decisions: Evidence from a parent board reform in China. Economic Modelling. 108. 105753.
Greasley, S., & Stoker, G. (2008). Mayors and urban governance: developing a facilitative leadership style. Public Administration Review, 68(4), 722-730.‏
Herdiyanti, A., Hapsari, P. S., & Susanto, T. D. (2019). Modelling the smart governance performance to support smart city program in Indonesia. Procedia Computer Science, 161, 367-377.‏
König, P. D. (2021). Citizen-centered data governance in the smart city: From ethics to accountability. Sustainable Cities and Society, 75, 103308.‏
Kontokosta, C. E., & Hong, B. (2021). Bias in smart city governance: How socio-spatial disparities in 311 complaint behavior impact the fairness of data-driven decisions. Sustainable Cities and Society, 64, 102503.‏
Lim, Y., Edelenbos, J., & Gianoli, A. (2023). Dynamics in the governance of smart cities: Insights from South Korean smart cities. International Journal of Urban Sciences, 27(sup1), 183-205.‏
Maccani, G., Connolly, N., McLoughlin, S., Puvvala, A., Karimikia, H., & Donnellan, B. (2020). An emerging typology of IT governance structural mechanisms in smart cities. Government Information Quarterly, 37(4), 101499.‏
Matamanda, A. R., & Chinozvina, Q. L. (2020). Driving forces of citizen participation in urban development practice in Harare, Zimbabwe. Land Use Policy, 99, 105090.‏
Meijer, A., & Bolívar, M. P. R. (2016). Governing the smart city: a review of the literature on smart urban governance. Revue Internationale des Sciences Administratives, 82(2), 417-435.‏
Mora, L., Gerli, P., Ardito, L., & Petruzzelli, A. M. (2023). Smart city governance from an innovation management perspective: Theoretical framing, review of current practices, and future research agenda. Technovation, 123, 102717.‏
Park, J., & Yoo, S. (2023). Evolution of the smart city: three extensions to governance, sustainability, and decent urbanisation from an ICT-based urban solution. International Journal of Urban Sciences, 27(sup1), 10-28.‏
Prasad, D., Alizadeh, T., & Dowling, R. (2021). Multiscalar Smart City Governance in India. Geoforum, 121, 173-180.
Ruhlandt, R. W. S. (2018). The governance of smart cities: A systematic literature review. Cities, 81, 1-23.
Tranos, E., & Gertner, D. (2012). Smart networked cities?. Innovation: The European Journal of Social Science Research, 25(2), 175-190.‏
Ullah, F., Qayyum, S., Thaheem, M. J., Al-Turjman, F., & Sepasgozar, S. M. (2021). Risk management in sustainable smart cities governance: A TOE framework. Technological Forecasting and Social Change, 167, 120743.‏
Ullah, I., & Kim, D. Y. (2020). A model of collaborative governance for community-based trophy-hunting programs in developing countries. Perspectives in Ecology and Conservation, 18(3), 145-160.‏
Xiao, X., & Xie, C. (2021). Rational planning and urban governance based on smart cities and big data. Environmental Technology & Innovation, 21, 101381.‏
Yahia, N. B., Eljaoued, W., Saoud, N. B. B., & Colomo-Palacios, R. (2021). Towards sustainable collaborative networks for smart cities co-governance. International journal of information management, 56, 102037.‏
Yin, Z., & Zhu, S. (2020). Consistencies and inconsistencies in urban governance and development. Cities, 106, 102930.‏
Zientara, P., Zamojska, A., & Cirella, G. T. (2020). Participatory urban governance: Multilevel study. Plos one, 15(2), e0229095.