حکمرانی جهادی (درآمدی بر تحلیل سیرۀ سردار سلیمانی از منظر آموزه‌های حکمرانی)

نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

مدیر برنامه ریزی آموزشی

چکیده

این پژوهش، توصیفاتی که از سبک و سیرۀ شخصی و شخصیتی سردار سلیمانی در کلام مقام معظم رهبری(مدظله‌العالی) ارائه‌ شده را از دید آموزه‌های حکمرانی تحلیل کرده، با این هدف که امتیازات و تمایزات آن را شناسایی و الگویی مقدماتی بر مبنای یافته‌ها ترسیم کند. در این راستا از  روش تحلیل محتوای کیفی استفاده شد. پس از تحلیل نمونۀ آماری تمام‌شمار از بیانات منتشرشده دربارۀ سردار سلیمانی، 27 شناسه استخراج شد که پنج گروه از آنها برآمد. سرانجام مقوله‌هایی در دو بعد فردی و اجتماعی شکل گرفت که در مقام انتزاع با نظام مفهومی «حکمرانی جهادی» تبیین نظری شد. یافته‌ها نشان می‌دهد الگوی حکمرانی جهادی با محوریت و مرکزیت مفهوم جهاد در معنای عام آن، از جهت مبانی و خاستگاه، مفهوم اثربخشی و جایگاه جهاد و مجاهدت حکمران در آن از دیگر الگوهای معرفی‌شده حتی الگوهای بومی، متمایز بوده و شاخص‌های یادشده جزء ماهوی آن به­ شمار می ­آید.

کلیدواژه‌ها


امام خامنه‌ای، سیدعلی (27/10/1398). بیانات، خطبه‌های نماز جمعه، تهران: پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای(مدظله‌العالی).
امام خامنه‌ای، سیدعلی (18/10/1398). بیانات، دیدار با مردم قم، تهران: پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای(مدظله‌العالی).
ابوطالبی، مهدی (1383). تربیت دینی از دیدگاه امام علی(ع)، قم: مرکز انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
ارسطا، محمدجواد و حبیب ­نژاد، سید احمد (1394). اصل رحمت در حکمرانی از منظر قرآن کریم، قرآن، فقه و حقوق اسلامی(3)، 194 ـ 171.
اشتریان، کیومرث (1391). مقدمهای بر روش سیاستگذاری فرهنگی. تهران: جامعه‌شناسان.
الوانی، مهدی و علیزاده ثانی، محسن (بی ‌تا)، تحلیلی بر کیفیت حکمرانی خوب در ایران، فصلنامه مطالعات مدیریت، 23 ـ 1.
امین­ فر، صبورا و هاشمیان، سید محمدحسین (1393). نقد و بررسی نظریه حکومت­مندی بنت در قلمرو سیاست فرهنگی، دین و سیاست فرهنگی، (3): 127 ـ 99.
ایمان، محمدتقی (1391). روش­شناسی تحقیقات کیفی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
بامری، نصرت؛ منشادی، مرتضی و اسلامی، روح‌الله (1396). سیاست عملی و فنون حکمرانی امام علی(ع): مطالعه موردی حکومت­مندی در نامه‌های نهج­ البلاغه، پژوهش‌های نهج­ البلاغه، (5)19: 100 ـ 83.
بردبار، غلامرضا؛ ضرابی­ زاده، شیما و صالحی، طاهره (1394). ارائه الگوی حکمرانی خدامدار، مدیریت اسلامی، (23)2: 41 ـ 9.
پهلوان، چنگیز (1388). فرهنگ و تمدن، تهران: نشر نی.
جاسبی، جواد و نفری، ندا (1388). طراحی الگوی حکمرانی خوب بر پایه نظریه سیستم‌های باز، فصلنامه علوم مدیریت ایران، 117 ـ 85.
جمشیدی، م. (1396). سیاست برتر از حکومت: مبانی و چیستی حکمرانی خوب در اندیشه سیاسی علامه صدر، پژوهش حوزه، (52): 159 ـ 154.
جوادی آملی، عبدالله (1391). منزلت عقل در هندسه معرفت دینی. قم: اسراء.
حسینی­ تاش، سیدعلی و واثق، قادرعلی (1393). حکمرانی خوب و ارائه حکمرانی شایسته: بررسی و شاخص‌های این دو از دیدگاه امیرالمؤمنین علی علیه ­السلام، اسلام و پژوهش‌های مدیریتی، 28 ـ 7.
حیدری‌فر، سجاد. (1396). «تحول مفهوم حکمرانی جهانی در روابط بین‌الملل». فصلنامه تحقیقات سیاسی بین‌المللی، 178 ـ 149.
درخشه، جلال و موسوی­ نیا، سید مهدی (1397). مؤلفه‌های حکمرانی شایسته در سیره حکومتی پیامبر اسلام(ص)، پژوهش‌های علم و دین، (9)1: 28 ـ 1.
درزی، قاسم و صدریه، پیام (1394). نگرشی میان­ رشته‌ای به حکمرانی خوب؛ زمینه ­مندسازی حکمرانی خوب در قرآن و نهج ­البلاغه، النهج، (46): 126 ـ 103.
رجائی، امیر (1396). بررسی وضعیت حکمرانی در بخش آموزش از منظر نظام ارتباطی آن در کشورهای جهان، سیاست­ نامه علم و فناوری، 34 ـ 25.
رضائی، حسن و توحیدفام، محمد (1397). نسبت­ سنجی الگوی حکمرانی خوب و مردم ­سالاری دینی (با تأکید بر شاخص‌های حاکمیت قانون، مشارکت و پاسخگویی)، راهبرد، (27)89: 65 ـ 35.
زهیری، علیرضا (1394). نسبت ­سنجی بوم­ شناسانه الگوی ‌حکمرانی ‌خوب، علوم سیاسی، 111 ـ 87.
ساعی، علی و کبیری، افشار (1390). تحلیل تطبیقی کیفیت حکمرانی: مطالعة بین ­کشوری با رویکرد فازی از سال 2000 تا 2008، فصلنامه علوم اجتماعی، 110 ـ 61.
سلیمی، جلیل و مکنون، رضا (1397). فراتحلیل کیفی پژوهش‌های علمی ناظر بر مسئله حکمرانی در ایران، مدیریت دولتی، (10)1: 30 ـ 1.
شریعتمداری، جعفر (1374). شرح و تفسیر لغات قرآن کریم بر اساس تفسیر نمونه، مشهد: بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی.
شورای عالی انقلاب فرهنگی (1368). اصول سیاست فرهنگی، اهداف، مبانی، اصول، منبهات و خط‌مشی.
علویان، مرتضی و زارع­ پور، محمد (1396). شاخص‌های حکمرانی خوب در اندیشه سیاسی آیت ­الله جوادی آملی، پژوهش‌های سیاست اسلامی، (5)11: 60 ـ 37.
عیوضی، محمدرحیم؛ مرزبان، نازنین و صالحی، معصومه (1396). از بررسی حکمرانی خوب تا الگوی حکمرانی پایدار، فصلنامه راهبرد، (26)85: 85 ـ 55.
فاستر، مایکل (1380). خداوندان اندیشه سیاسی، ترجمه ج. شیخ‌الاسلامی، تهران: امیرکبیر.
محمدپور، احمد (1392). روش تحقیق کیفی ضد روش1، تهران: جامعه‌شناسان.
مجلسی، محمدباقر (1386). بحارالانوار، جلد 72، تهران: اسلامیه.
مجلسی، محمدباقر (1364). بحارالانوار، جلد 74. تهران: اسلامیه.
محمدی مهر، غلامرضا (1387). روش تحلیل محتوا (راهنمای عملی تحقیق)، تهران: گنجینه علوم انسانی: دانش نگار.
مدرسه حکمرانی شهید بهشتی (1396). مطالعات توجیهی تأسیس مدرسه حکمرانی، تهران: دانشگاه عالی دفاع ملی.
مشتاق مهر، رحمان (1385). حکمرانی آرمانی ایرانیان در اندرزنامه‌های جاویدان خرد، پژوهش زبان و ادبیات فارسی، 98 ـ 85.
معین، محمد (1381). فرهنگ فارسی معین، تهران: آدنا؛ کتاب راه نو.
مفتح، محمدهادی؛ قاسمی، غلامعلی و کردنژاد، نسرین (1394). امکان ­سنجی اجرای نظریه حکمرانی خوب در جوامع اسلامی با تأکید بر جمهوری اسلامی ایران، پژوهش تطبیقی حقوق اسلام و غرب، 175 ـ 151.
مفید، محمدبن‌محمد (بی‌تا). الاختصاص، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
موسی پور، نعمت‌الله (1392). سبک زندگی آموزش­گران علوم انسانی در محیط‌های دانشگاهی ایران: از آرمان‌های دینی تا واقعیت‌های سازمانی، فصلنامه مطالعات میان­ رشته‌ای در علوم انسانی، 30 ـ 1.
میدری و خیرخواهان (1383). حکمرانی خوب، بنیان توسعه، تهران: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
میراحمدی، منصور و میراحمدی، علی (1397). جایگاه دانش سیاسی و مدیریت در علوم حکمرانی، چشم ­انداز مدیریت دولتی، (9)43: 66 ـ 43.
میری، سیدمهدی و همکاران (1397). در تکاپوی یکپارچگی در نظام خط­ مشی ­گذاری عمومی: الگوی پیکره واحد حکمرانی و خط­ مشی عمومی، فصلنامه راهبرد، 192 ـ 159.
هیل، مایکل‌جیمز (1397). اجرای خط­مشی عمومی: حکمرانی در نظریه و عمل به انضمام مبحث ارزیابی خط­ مشی، تهران: آذرین مهر.
Reference
Bevir, M (2013) Governance: A very short introduction. Oxford، UK: Oxford University Press.
Kooiman, J (1999) Social - political governance: overview، reflections and design. publice management, (1), 67-69.