سردبیر موسسه مطالعات اسلامی و علوم انسانی اندیشه بهشتی
چکیده
مسئولیت اجتماعی به مثابۀ کنشگری آحاد جامعه در عرصۀ محیط اجتماعی، در میان کلمات اندیشمندان مسلمان و خصوصاً قرائت‌های معاصر از اسلام به چشم می‌خورد. شهید آیت‌الله دکتر سید محمد حسینی بهشتی؛ متفکر و دین‌پژوه معاصر نیز یکی از اصول بنیادین انسان‌شناسی سیاسی و اجتماعی خویش را اصل «مسئولیت اجتماعی» معرفی نموده است. از مهم‌ترین ثمرات این اصل، وظیفۀ آحاد مردم در مقابله با هنجارشکنی‌ها و قانون-شکنی‌ها و مسئولیت حراست از احکام نظام اسلامی در فضای جامعه است. در این مقاله به روش توصیفی ـ تحلیلی مبانی انسان‌شناختی اصل مسئولیت اجتماعی در نگاه شهید بهشتی واکاوی شده و تبیین گشته که چرا باید به این اصل ملتزم بود. نتایج این پژوهش نشان داد سه اصل؛ «حرکت وجودی انسان»، «اجتماعی بودن انسان» و «اصالت آمیختۀ فرد و جامعه»، بنیان‌های مسیر تکاملی انسان را ترسیم نموده و شهید بهشتی را بر آن می‌دارد که مسئولیت انسان در مقابل خداوند را، علاوه بر دو حوزۀ «خویشتنِ خویش» و «محیط طبیعی»، به عرصۀ «محیط اجتماعی» نیز بکشاند.
)