تحلیل نقش مدیران و رهبران در پیاده‌سازی حکمرانی شبکه‌ای با رویکردی ترکیبی

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مدیریت سیستم‌ها، دانشکده مدیریت و برنامه‌ریزی راهبردی، دانشگاه جامع امام حسین (ع)، تهران، ایران

2 استادیار دانشگاه جامع امام حسین علیه السلام تهران، دانشکده مدیریت و برنامه ریزی راهبردی

چکیده

حکمرانی شبکه‌ای با توجه به پیچیدگی روابط و حضور ذی‌نفعان متعدد، نیازمند تمرکز ویژه بر عناصر انسانی است. در این میان، نقش مدیران و رهبران به‌عنوان ارکان کلیدی این نظام، از اهمیت راهبردی برخوردار است. این پژوهش با هدف سنجش تأثیر و نقش مدیران و رهبران بر حکمرانی شبکه‌ای، از روش تحقیق آمیخته (ترکیبی) بهره برده است. شاخص‌های مرتبط با متغیرهای مستقل (مدیریت و رهبری) و وابسته (حکمرانی شبکه‌ای) با استفاده از چارچوب CATWOE استخراج شد. داده‌های جمع‌آوری ‌شده با الگو‌سازی معادلات ساختاری (SEM) در نرم‌افزار PLS مورد تحلیل قرار گرفت. جامعه آماری پژوهش، ۱۰۰ نفر از خبرگان دانشگاهی و سازمانی با حداقل ۱۵ سال سابقه فعالیت در حوزه‌های برنامه‌ریزی، خط‌‌مشی‌گذاری عمومی و سیاسی بود. نمونه‌گیری به روش هدفمند گلوله‌ برفی انجام شد و درنهایت ۳۰ نفر به‌عنوان نمونه نهایی انتخاب شد. یافته‌های کمی نشان داد که مدیریت و رهبری تأثیر مثبت و معناداری بر حکمرانی شبکه‌ای دارد؛ همچنین دو عامل «مدیریت و رهبری شبکه‌ای» و «فوریت در طرح‌ها و برنامه‌ها» با بیشترین مقدار تی ـ ولیو، بیشترین تأثیر را بر حکمرانی شبکه‌ای دارد. نتایج حاکی است که مدیریت و رهبری نه‌تنها بر حکمرانی شبکه‌ای تأثیرگذار است، بلکه این تأثیر از نظر آماری قوی و معنادار است. سرانجام، یافته‌های این پژوهش می‌تواند به سیاست‌گذاران در طراحی الگوهای کارامد حکمرانی شبکه‌ای یاری رساند و چارچوبی عملیاتی برای تقویت هماهنگی و همسویی ذی‌نفعان در شبکه‌های پیچیده ارائه کند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


انجمن پویایی‌شناسی سیستم‌ها (۱۳۹۹). انواع اعتبارسنجی مدل‌های پویایی‌شناسی سیستم‌ها، کارگروه پویایی‌شناسی سیستم‌ها.
حاجت‌پور، سارا؛، دانش‌فرد، کرم‌اله؛ امیرنژاد، قنبر و تابان، محمد (۱۳۹۶). ارائه مدلی برای ارزشیابی خط‌مشی‌های عمومی (پس از اجرا) با رویکرد حکمرانی شبکه (مورد مطالعه: سازمان تأمین اجتماعی)، فصلنامه خط‌مشی‌گذاری عمومی در مدیریت، 8(28): 25ـ13.
حبیبی، آرش و آفریدی، صنم (۱۴۰۱). تصمیم‌گیری چندشاخصه. تهران: انتشارات نارون.
خوشحال، فاطمه (۱۴۰۳). تأیید مدل حکمرانی شبکه‌ای در حوزه انرژی با روش معادلات ساختاری، هفتمین کنفرانس بین‌المللی و هشتمین کنفرانس ملی یافته‌های نوین در مدیریت، روان‌شناسی و حسابداری، مرداد، تهران.
روزنهد، جاناتان و مینجرز، جان (۱۳۹۶). تحقیق در عملیات نرم: روش‌های ساخت‌دهی مسئله در شرایط پیچیدگی، عدم اطمینان و تعارض، ترجمه عادل آذر و علی انوری، تهران: انتشارات نگاه دانش.
سلیمانی، حامد؛ حسین‌پور، داود و سیدنقوی، میرعلی (۱۴۰۲). تدوین مدل بومی حکمرانی برای نظام سلامت ایران با رویکرد شبکه‌ای، فصلنامه حکمرانی و توسعه، 3(2): 176ـ 147.
سیمایی‌ چافی، حسین و معمارزاده‌، غلامرضا (۱۴۰۱). طراحی مدل ظرفیت‌سازی حکمرانی شبکه‌ای، فصلنامه فرآیند مدیریت و توسعه، 35(1): 60ـ25.
کریمی، عبدالغفار؛ پورشهابی، وحید؛ ناصری، بهاره و سرگلزایی، علیرضا (۱۴۰۲). شناسایی ابعاد و مؤلفه‌های حکمرانی شبکه‌ای هوشمند در سیستم بانکداری کشور، فصلنامه ارزش‌آفرینی در مدیریت کسب‌وکار، 3(1): 56ـ25.
ملکی‌ جهان، علیرضا؛ شعار، مریم؛ رجب‌زاده قطری، علی و فرد، عظیم (۱۴۰۱). طراحی مدلی برای تنظیم مقررات ارتباطات با استفاده از روش‌شناسی سیستم‌های نرم، فصلنامه پژوهش‌های نوین در تصمیم‌گیری، 7(3): 55ـ28.
منوریان، عباس؛ نرگسیان، عباس و حسینی ‌مکارم، عاطفه (۱۳۹۸). طراحی مدل حکمرانی شبکه‌ای در شهرداری تهران، فصلنامه علمی اقتصاد و مدیریت شهری، 7(3): 123ـ109.
مهرابی ‌شرف‌آبادی، هادی؛ طوطیان‌ اصفهانی، صدیقه؛ دانش‌فرد، کرم‌اله و موفق‌پور، محمدعلی (۱۴۰۳). ارائه الگوی حکمرانی شبکه‌ای با رویکرد بهره‌وری (مورد مطالعه: صنعت توزیع گاز ایران)، فصلنامه حکمرانی و توسعه، 4(2): 108ـ91.
نیکوخصال، تانیا؛ عرفانیان ‌خانزاد، حمید و احمدی، مسعود (۱۴۰۰). مدل‌سازی حکمرانی شبکه‌های اجتماعی پیام‌رسان داخلی (مورد مطالعه: شهر مشهد)، فصلنامه مطالعات فرهنگی اجتماعی خراسان، 15(4): 179ـ151.
Refrences
Agranoff, R. (2006). Inside collaborative networks: Ten lessons for public managers. Public Administration Review, 66(Suppl. 1), 56–65.
Agranoff, R., & McGuire, M. (2001). Big questions in public network management research. Journal of Public Administration Research and Theory, 11(3), 295–326.
Ansell, C., & Gash, A. (2012). Stewards, mediators, and catalysts: Toward a model of collaborative leadership. The Innovation Journal: The Public Sector Innovation Journal, 17(1), Article 7.
Barclay, D., Higgins, C., & Thompson, R. (1995). The partial least squares (PLS) approach to causal modeling: Personal computer adoption and use as an illustration. Technology Studies, 2(2), 285–309.
Bingham, L. B., & O’Leary, R. (2008). Big ideas in collaborative public management. New York, NY: M. E. Sharpe.
Bunger, A. C., Collins-Camargo, C., McBeath, B., Chuang, E., Pérez-Jolles, M., & Wells, R. (2014). Collaboration, competition, and co-opetition: Interorganizational dynamics between private child welfare agencies. Children and Youth Services Review, 43, 105–113.
Capucu, N., & Garayev, V. (2016). Structure and network performance: Horizontal and vertical networks in emergency management. Administration & Society, 48(8), 931–996.
Clauss, T., & Ritala, P. (2023). Network governance institutionalization: Creating mutual value by harnessing and avoiding conflicts in interorganizational networks. Journal of Business Research, 163, 113880.
Koliba, C., Meek, J. C., & Zia, A. (2010). Governance networks in public administration and public policy. New York, NY: CRC Press.
Edelenbos, J., Klijn, E., & Steijn, A. B. (2011). Managers in governance networks: How to reach good outcomes. International Public Management Journal, 14(4), 420–444.
Goldsmith, S., & Eggers, W. D. (2004). Ties that bind. In Governing by network: The new shape of the public sector (pp. 93–119). Washington, DC: Brookings.
Huxham, C., & Vangen, S. (2000). Leadership in the shaping and implementation of collaboration agendas: How things happen in a (not quite) joined-up world. Academy of Management Journal, 43(6), 1159–1175.
Jacobsen, D. I. (2015). Regional governance networks: Filling in or hollowing out?. Scandinavian Political Studies, 38(2), 115–136.
Kapucu, N., & Hu, Q. (2020). Network governance: Concepts, theories, and applications. New York and London: Routledge.
Laffin, M. (2015). Planning in England: New public management, network governance or post democracy?. International Review of Administrative Sciences, 82(2), 1–19.
Maturo, A. (2004). Network governance as a response to risk society dilemmas: A proposal from the sociology of health. Topoi, 23, 111–118.
Malyshev, N. (1987). The evolution of regulatory policy in OECD countries. Paris: OECD.
McGuire, M. (2002). Managing networks: Propositions on what managers do and why they do it. Public Administration Review, 62(5), 599–609.
Müller, M. (2024). Two qualitative case studies on network governance in Swiss transit station district development. Transportation Research Interdisciplinary Perspectives, 26, 101155.
Meier, K. J., & O’Toole, L. J. (2001). Managerial strategies and behavior in networks: A model with evidence from U.S. public education. Journal of Public Administration Research and Theory, 11(3), 271–294.
Mingers, J. (2011). Soft OR comes of age—but not everywhere! Omega, 39(6), 729–741.
Nochta, T., & Skelcher, C. (2020). Network governance in low-carbon energy transitions in European cities: A comparative analysis. Energy Policy, 138, 111298.
Ovaska, U., Vihinen, H., Oostindie, H., Farinós, J., Hrabar, M., Kilis, E., Kobal, J., Tisenkopfs, T., & Vulto, H. (2021). Network governance arrangements and rural-urban synergy. Sustainability, 13(5), 2952.
O’Leary, R., & Bingham, L. B. (2007). A manager’s guide to resolving conflicts in collaborative networks. Washington, DC: IBM Center for the Business of Government.
O’Leary, R., & Vij, N. (2012). Collaborative public management: Where have we been and where are we going?. American Review of Public Administration, 42(5), 507–522.
Ojo, A., & Mellouli, S. (2018). Deploying governance networks for societal challenges. Government Information Quarterly, 35(4), 106–112.
Sideridis, G., Simos, P., Papanicolaou, A., & Fletcher, J. (2014). Using structural equation modeling to assess functional connectivity in the brain: Power and sample size considerations. Educational and Psychological Measurement, 74(5), 733–757.
Van Wart, M. (2015). Dynamics of leadership in public service: Theory and practice (2nd ed.). New York, NY: Routledge.
Van Wart, M., & Kapucu, N. (2011). Crisis management competencies. Public Management Review, 13(4), 489–511.
Zhang, W., & Wu, G. (2021). The network governance of urban renewal: A comparative Analysis of two cities in china. land use policy.vol,106.105448