بررسی قواعد و شرایط اجرای نظام نوین حکمرانی بودجه منطقه‌ای در ایران

نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

دانشگاه بین المللی اهل بیت

چکیده

در متون اقتصادی، نظریه‌های مرتبط با تمرکززدایی مالی باهدف افزایش بهره‌وری و کارایی دولت‌ها و بهبود تعادل و توازن منطقه‌ای، موردتوجه قرار گرفته‌اند. تمرکززدایی مالی به‌عنوان یکی از ابزارهای کلیدی در فرایند گذار به اقتصاد بازارمحور در کشورهای درحال‌توسعه معرفی شده است. هدف از این مقاله، بررسی تطبیقی قواعد کلی و شرایط ضروری جهت پیاده‌سازی فرایند تمرکززدایی مالی در ایران است. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که به دلیل شرایط اقلیمی، قومیت‌های متنوع و پراکندگی جغرافیایی گسترده در کشور، رفتار متفاوت هزینه‌های مصرفی خانوارها در استان‌ها، ساختار اقتصادی گوناگون هر استان، تفاوت در نیازها و اولویت‌های عمرانی و توسعه‌ای استانی، وجود نهادها و ساختار برنامه‌ریزی منطقه‌ای در سطح استان و شهرستان و ایجاد نظام درامد- هزینه استانی بسترهای اولیه برای اجرای سیاست‌های تمرکززدایی مالی در ایران فراهم است. بنابراین سیاست‌گذاران منطقه‌ای می‌بایست طراحی نظام نوین درامد-هزینه استانی را جهت تحقق نظام نوین حکمرانی بودجه منطقه‌ای را در دستور کار خود قرار دهند.

کلیدواژه‌ها


امیرآبادی، محمد؛ امینی، سیدجواد (1403). تدوین راهبردهای بهینه‌سازی حکمرانی امور محلی جمهوری اسلامی ایران، حکمرانی متعالی، 4(15): 9 ـ 36.
بیگلری، احمد (1403). حکمرانی استانی‌، شهروندی و قدرت ملی: طراحی چارچوبی تحلیلی، حکمرانی متعالی، 5(2): 141 ـ 163.
خلیلی، رضا (1401). مسائل و چالش‌های حکمرانی محلی در استان تهران، مطالعات راهبردی، 25(3): 129 ـ 158.
رضویان، تقی (1383). تمرکززدایی مالی در کشورهای درحال‌توسعه و ایران، چاپ دوم، تهران: انتشارات شروین.
سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور، قوانین برنامه‌های توسعه اقتصادی ـ اجتماعی کشور، سال‌های مختلف.
سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور، قوانین سالانه بودجه کشور، سال‌های مختلف.
عباسی خوش‌کار، امیر (1402). الزامات و بایسته‌های اقتصادی حکمرانی مطلوب استانی در چارچوب رویکرد اقتصاد مقاومتی، حکمرانی متعالی، 3(3), 107 ـ 125.
عزیزی، حسن (1401). تحلیلی بر نظام تمرکز اداری و نظام عدم تمرکز اداری در چارچوب فلسفه حکمرانی استانی (با تکیه‌بر واگذاری اختیارات فوق‌العاده در سطوح محلی)، حکمرانی متعالی، 3(10): 111 ـ 127.
غفاری فرد، محمد (1396). تحلیل نهادی از فرایند واگذاری اختیارات مالی به استان‌ها طی برنامه‌های عمران و توسعه در ایران، راهبرد توسعه، 13(3): 243.
غفاری فرد، محمد؛ حسینی، فاطمه؛ حسینی مزاری، سید اسماعیل (1402). سازوکار ارتقای حکمرانی و سیاست‌گذاری توسعه منطقه‌ای در ایران، مطالعات اقتصاد بخش عمومی، 2(1): 37 ـ 58.
یونسی، علی؛ گودرزی، محمدرضا (1403). تمرکززدایی مالی و ارتقای سرمایه انسانی، حکمرانی متعالی، 4(3): 37 ـ 56.
Aray, H., & Pedauga, L. (2024). The relationship between decentralization and economic growth across regimes. The Annals of Regional Science, 72(1), 1-25. https://doi.org/10.1007/s00168-022-01187-x
Bahl, R. (1999b). Implementation Rules for Fiscal Decentralization. Public Budgeting and Finance 19 (2), 59-75. 349–373. doi: 10.1007/s10797-005-1619-9.
Barro, R. (1999). Inequality, Growth, and Investment. (NBER Working Paper 7038). Cambridge: National Bureau of Economic Research
Chen, J., & Long, X. (2024). Fiscal decentralization and local environmental governance when performance evaluation Matters. Applied Economics Letters, 1-15. https://doi.org/10.1080/00036846.2024.2411464
Dang, C., Tran, T. T. M., & Dinh, T. D. (2024). Spatiotemporal impact of fiscal decentralization and economic growth: evidence at provincial level in Vietnam. Applied Economics Letters, 1-6. https://doi.org/10.1080/13504851.2024.2363312  
Maharjan, R. (2024). Decentralization and Regional Economic Growth in Indonesia: An Analysis of Governance and Fiscal Decentralization. Law and Economics, 18(1), 23-34https://journals.ristek.or.id/index.php/LE/article/view/65
Makreshanska Mladenovska. s. Tashevska.b (2024) "Fiscal decentralization and economic growth: Empirical evidence from European countries," Economy, Business & Development: An International Journal, Ss. Cyril and Methodius University in Skopje, Faculty of Economics-Skopje, vol. 5(1), pages 44-56, May DOI: 10.47063/ebd.00017
Miranda-Lescano, R., Muinelo-Gallo, L., & Roca-Sagalés, O. (2024). Redistributive efficiency of fiscal policy: The role of decentralization and good governance. Regional & Federal Studies, 34(2), 189-216. https://doi.org/10.1080/13597566.2022.2092844
Oates, W. (1993). Fiscal Decentralization and Economic Development. National Tax Journal 46 (2): 237-243
Oates, W. (2005), “Toward a second-generation theory of fiscal federalism”, International Tax and Public
Pu, X., Zeng, M., & Zhang, W. (2024). Does fiscal decentralization really matter for public service satisfaction? Applied Economics, 56(49), 6020-6038. https://doi.org/10.1080/00036846.2023.2267815
Rondinelli, D. & Nellis, J. (1986). Assessing Decentralization Policies in Developing Countries: A Case for Cautious Optimsim. Development Policy Review, 4 (1), 3-23
Siburian, M. E. (2024). Fiscal decentralization and corruption: a case of Indonesia. Applied Economics Letters, 31(1), 87-90.
Sima.m, Liang.p, Qingjie.z (2023) The impact of fiscal decentralization on economic growth: A comparative analysis of selected African and OECD countries. heliyon. Volume 9, Issue 9e19520 September 2023
Song, X. Zhou, Y. and Jia, W. (2019), “How do Economic Openness and R&D Investment Affect Green Economic Growth? - Evidence from China”, Resources. Conservation and Recycling, Vol. 146, pp.405–415.
doi: 10.1016/j.resconrec.2019.03.050.