2
دانشکده مهندسی صنایع، دانشگاه علم و صنعت، تهران، ایران
3
دانشکده مدیریت دانشگاه عالی دفاع ملی، تهران، ایران
4
دانشکده حکمرانی - دانشگاه تهران
چکیده
این پژوهش با هدف ارائه تعریف عام از پژوهش های پیشین ـ باتوجه به اینکه تاکنون پژوهشی برای دستیابی به تعریفی عام از حکمرانی در مطالعات داخل و خارج از کشور در دسترس قرار نگرفت سازماندهی و اجرا شد. پژوهش از نظر هدف، توسعه‌ای و از جنبه ماهیت داده‌ها و شیوه تحلیل در زمره پژوهش‌های کیفی است. در این پژوهش داده‌ها با استفاده از فن فراترکیب جمع‌آوری و تحلیل شده است. برای فراترکیب از روش هفت‌مرحله‌ای ساندولسکی و باروسو استفاده شد. واحد ثبت، مستندات (کتاب‌ها و مقالات) و واحد تحلیل، بند است. از پایگاه‌های داده معتبر، با روش نمونه‌گیری هدفمند، غربالگری انجام و تعداد ۲۱۸ مستند (نمونه پژوهش) برای تحلیل انتخاب شد. برای تحلیل مضمون اسناد از نرم‌افزار مکس کیو دی. ای. ۲۰۲۰ و برای اعتباریابی تحلیل مضمون از ضریب توافق درونی کاپا استفاده شد. محاسبه این ضریب توسط نرم‌افزار مکس‌کیو دی. ای. ۲۰۲۰ انجام شد که بر اساس معیار تحلیلی استفاده شده، در سطح عالی توافق (= ۸۹/۰) قرار دارد. مضمون های سازمان‌دهنده مفهوم حکمرانی (ابعاد حکمرانی) به ترتیب فراوانیِ شناسه های استخراجی از منابع بررسی‌شده، عبارت است از: شیوه‌ها (03/29%)، کنشگران حکمرانی (23/26%)، کارکردها (17/25%)، هدف (62/%7)، قلمرو (73/4%)، سبک (44/4%) و ارزش (8/2%). باتوجه به این عناصر تعریف عام حکمرانی انجام شد. باتوجه به بررسی‌های اکتشافی به دست آمده از فراترکیب، تعریف حکمرانی بر اساس عناصر تشکیل‌دهنده آن به‌صورت زیر است: «حکمرانی، فرایند راهبری تعامل نظام‌مند کنشگران (حکومتی/ غیر حکومتی) در قلمرو (فراملی، ملی و فروملی) از طریق خط‌مشی‌گذاری و تنظیم‌گری (و بازتوزیع) برای تسهیل‌گری و ارائه خدمات (عمومی) به منظور تحقق اهداف جمعی (مشترک بین کنشگران حکومتی و غیرحکومتی) با اعمال اقتدار مشروع در چارچوب آرمان‌ها و ارزش‌های آن قلمرو است.» امید است این تعریف عام سبب رهایی از ابهام‌های تعریف حکمرانی شده و برای دستیابی به تعریفی عام از مؤلفه‌های تشکیل‌دهنده تعریف حکمرانی، با اقدام دیگر پژوهشگران، این کارِ نوین پژوهشی تکمیل شود.
)