حکمرانی مطلوب در سپهر حکمرانی علوی: از شاخص‌ها تا آموزه‌ها

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دکترای آینده پژوهی، مدرس و محقق

2 استاد تمام علوم سیاسی، دانشگاه شاهد

چکیده

امروزه، حکمرانی مطلوب به عنوان یکی از نظریه‌ها و الگوهای غالب در عرصه اداره و راهبری مطرح و در کانون توجه فزاینده اندیشمندان و فعالان توسعه و همچنین دستورکار ویژه دولت‌ها و جوامع مدرن قرار گرفته است. بااین‌وجود، ریشه‌های نظری و عملی حکمرانی مطلوب به آموزه‌‌های اسلامی بر می‌گردد و در سپهر حکمرانی علوی به عنوان یک نقطه عطف در تاریخ حکمرانی بشری مورد تبلور قرار می‌گیرد. دراین‌راستا، نامه 53 نهج‌البلاغه (منشور حکمرانی علوی) به عنوان یک سند و نقشه‌راه مرجع، آموزه‌های نظری و عملی حضرت علی (ع) را در ساحت‌ حکمرانی به تصویر می‌کشد. ازاین‌روی، در پژوهش حاضر تلاش گردیده است تا اصول و ارکان این پارادایم مدیریتی-سیاستی در پرتوی آموزه‌‌های علوی مورد بازخوانی قرار گیرد. بدین‌منظور، با بهره‌گیری از روش توصیفی-تحلیلی و تطبیقی-اسنادی به بازخوانی مولفه‌های حکمرانی مطلوب پرداخته می‌شود و هر یک از این مولفه‌ها با استناد به منشور حکمرانی علوی مورد بررسی و تطبیق قرار می‌گیرد. یافته‌های پژوهش حاضر نشان می‌دهد استلزامات حکمرانی مطلوب در قالب اصول پاسخگویی، مشارکت، شفافیت، قانون‌مداری و کارآمدی ناظر بر روابط متقابل و متوازن دو رکن جامعه و حکومت با محوریت عدالت به عنوان جوهره حکمرانی مورد معرفی و تصریح منشور حکمرانی علوی قرار گرفته است. براین‌اساس، مولفه‌های حکمرانی مطلوب نه تنها در آموزه‌های حکمرانی علوی مورد معرفی و تاکید قرار گرفته است بلکه این آموزه‌ها با جهت‌گیری آینده‌مدارانه و ماهیت فرازمانی-مکانی، الزامات و اقتضائات امروزین حکمرانی مطلوب جوامع مدرن را نیز مورد ترسیم و ارائه قرار می‌دهد.

کلیدواژه‌ها