مدرسه عالی حکمرانی شهید بهشتیفصلنامه تخصصی حکمرانی متعالی2821-26142320211023مسائل حکمرانی و حکمرانی مسائل10321910FAعرفانمصلحغلامرضاسلیمیJournal Article20220817حکمرانی دانشی است که حول مسائل جامعه شکل میگیرد و فرآیند مواجه و حل این مسائل یکی از مهمترین موضوعات رشته حکمرانی و سیاستگذاری است. مسائل میتواند از ساده تا پیچیده و بغرنج باشد و سیر تکوین دانش اداره، سیاستگذاری و حکمرانی نشانداده که در گذر تاریخ مسائل روز به روز پیچیدگی بیشتری به خود گرفته اند و توسعههای دانشی و تلاشهای بسیاری برای مواجه و پاسخ به این پیچیدگیها و حل آنها صورت گرفته است. به نحوی که مسائل حکمرانی اغلب بغرنج شده و خود به حکمرانی جدیدی نیاز دارند. با این وجود ماهیت مسائل، گونه شناسی و نوع مواجه با مسائل بغرنج از جمله مواردی است که علارغم اهمیت بسیار زیاد، کمتر به آن توجه شده است. مقاله پیش روی تلاشکرده با روش بررسی و مرور نظاممند منابع این حوزه، به مفاهیم مهم در حوزه مسئله شناسی پرداخته و گونهشناسی از مسائل ارائه دهد. در ادامه مقاله به بررسی مسائل بغرنج و ارائه رویکردی تحت عنوان حکمرانی مسائل بپرداخته است. یافتههای این پژوهش نشان میدهد، سنگبنای مواجه با مسائل بغرنج بهکارگیری رویکردهایی از جنس حکمرانی است. بهکارگیری ظرفیت جنبشهای اجتماعی، شبکههای غیررسمی و مجازی و مشارکت مردم در حل مسائل از مهمترین بخشهای رویکرد حکمرانی مسائل است. به عبارتی در حکمرانی مسائل، اقدامات منسجم و افزایش دامنه اجماع در بین ذینفعان، انعطافپذیری و توامندسازی ساختارها و فرآیندها، استفاده از رویکردهای تفکر سیستمی و نظریه پیچیدگی از مهمترین ظرفیتها در حل مسائل بغرنج هستند.https://hm.sndu.ac.ir/article_1910_13bb145b005144f80e119aa689277ad5.pdfمدرسه عالی حکمرانی شهید بهشتیفصلنامه تخصصی حکمرانی متعالی2821-26142320211023چگونگی مردمی سازی و تحول در حکمرانی با تأکید بر توسعه پایدار33521911FAوحیدآراییسمیهطحان پورJournal Article20220817در عصر جدید و با تحولات فکری و فنی، بر نقش همزمان دولت و جامعه در توسعه پایدار تأکید میشود. ساختار، شاخصها و ترتیبات نهادی و اجتماعی حکمرانی بر توسعه پایدار تأثیرگذار است و بعنوان فرصتی برای جذب سرمایه گذاری داخلی و خارجی، افزایش رشد اقتصادی، امنیت زیست محیطی و بهبود محیط کسب و کار از طریق بکارگیری شاخصهای پاسخگویی و شفافیت، ثبات سیاسی، کارآیی و اثربخشی دولت، کیفیت مقررات، حاکمیت قانون وکنترل فساد بررسی میشود. حکمرانی سیستمی است که اقتصاد، سیاست و مسایل اجتماعی یک جامعه را از راه دولت، بخش خصوصی و نهادهای اجتماعی مدیریت میکند و تحقق آن مهمترین عامل در دستیابی به توسعه پایدار محسوب میشود. گذار از سیاستگذاری سنتی و متمرکز و حرکت به سوی حکمرانی، امری اجتناب ناپذیر است. دستیابی به شاخص های زیست محیطی، اجتماعی و اقتصادی توسعه پایدار مستلزم ایجاد ساختارهای هدایتی و حمایتی و وضع اهداف خاص سیاستی است. در مقاله حاضر با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی به نقش مردم در تحول حکمرانی با تأکید بر توسعه پایدار پرداخته میشود.https://hm.sndu.ac.ir/article_1911_8eefb3740c4eb6085f2103e4b875eba9.pdfمدرسه عالی حکمرانی شهید بهشتیفصلنامه تخصصی حکمرانی متعالی2821-26142320211023تحول در حکمرانی محلی دولت ایران: مطالعه موردی هوشمندسازی شهر تهران53881912FAگارینهکشیشیان سیرکیJournal Article20220817 تحول در حکمرانی یکی از ضروریات عصر حاضر است که بایستی در همه زمینهها از جمله حکمرانی محلی نیز صورت پذیرد. در راستای این تحول البته، مشکلات و موانع بسیاری قابل مشاهده است. یکی از اصلیترین موانع فراروی مدیریت شهری بهخصوص در کلان شهرها، چندپارگی مدیریت شهری در عرصه سیاستگذاری، تصمیمسازی، برنامهریزی، هدایت و نظارت است. مسألهایکه امروزه بیشتر در حوزه مدیریت شهری کشورهای در حال توسعه، از جمله ایران به چشم میخورد، تعدد مراجع و نهادهای مختلف مسئول با تأثیرپذیری از قوانین موجود است. این قوانین، با ساختار و چارچوب کاری که بدون توجه به سایر نهادها برای خود تعریف میکنند، ضمن ایجاد ناهماهنگی در سیستم حکمرانی محلی؛ چالشهای مختلفی را ایجاد میکنند. برای دستیابی به حکمرانی مطلوب شهری به عنوان یکی از پایهها و اصول توسعه پایدار شهری در تهران به عنوان الگوی شهرنشینی کشور ایران با نرخ 85/93 درصد شهرنشینی، مدیریت شهری بایستی به سمت شهر هوشمند ریلگذاری شود. دراین مقاله به درک و بررسی چگونگی تأثیرگذاری و تأثیرپذیری شهر هوشمند و حکمرانی مطلوب در مدیریت کلان شهر تهران پرداخته و در همین راستا به این نتایج دست یافتیم که حکمرانی مطلوب نقش مثبت و مؤثری در ارتقا شهر هوشمند دارد و بر تمامی شاخصهای ششگانه شهر هوشمند یعنی مردم هوشمند، اقتصاد هوشمند، حمل و نقل هوشمند، حکمروایی هوشمند، زندگی هوشمند و محیط هوشمند تأثیر مثبت داشته است. همچنین تحول در حکمرانی محلی با چالشهای بسیاری روبروست، که مورد بحث این مقاله بوده است.https://hm.sndu.ac.ir/article_1912_7cd8b3b87dcc8b05a333a38780c3a9fb.pdfمدرسه عالی حکمرانی شهید بهشتیفصلنامه تخصصی حکمرانی متعالی2821-26142320211023درآمدی بر تاثیر باورهای جهادی بر تحول در رفتار حکمرانی891141913FAحسنسعدآبادیJournal Article20220817<strong> </strong>در ادبیات حکمرانی خصوصا وقتی از حکمرانی سلسله مراتبی به سمت حکمرانی شبکه ای حرکت می کنیم، شیوه های تعامل و تصمیم گیری تفاتهای معناداری را تجربه می کند و پیشفرضهای تعاملی و رفتاری یعنی همان باورهای حکمرانان هم تأثیر معناداری بر این شیوه ها دارند. از طرفی فلسفه حکمرانی در هر نظامی، مبارزه برای تحقق اهداف و آرمانهای نظام حکمرانی مدنظر است. پس باورهای موثر در منطق حکمرانی جبهه حق، باورهایی هستند که در فضای مبارزه اثرگذار باشند و به تقویت جبهه حق و مناسبات آن در مقابل تضعیف جبهه باطل و مناسباتش بیانجامد.
در این مقاله با بهره گیری از منطق روش تحلیل مضمون بیانات رهبر انقلاب اسلامی در دهه اخیر، بررسی شد. بر اساس یافتههای این پژوهش در قالب 5 مضمون فراگیر، اولاً فلسفه حکمرانی در جنگ بین حق و باطل، تقویت جبهه حق و مبارزه با باطل است، ثانیاً منطق حاکم بر این مبارزه، حرکت به سمت تحقق عدالت، مبتنی بر عقلانیت و همراه با حفظ و ارتقاء معنویت است. ثالثاً در این چارچوب، مضمون فراگیر باورهای جهادی، دو باور موثر در چارچوب حکمرانی یعنی باور به چارچوب مبارزه و جهاد فی سبیل الله و نیز باور به امداد و نصرت الهی برای مجاهدان را در بر میگیرد. البته باورهای جهادی وقتی به نقطه اثر خود می رسد که که عناصری همچون ایمان به «ما می توانیم»، صدق در جهاد، استقامت و پایداری، اضطرار و توسل را در درون خود داشته باشند. و نهایتا این باورها بر همه ابعاد حکمرانی اثر می گذارند اما به طور خاص آثار آن را میتوان در 1- جهتگیریهای استراتژیک، 2- ارتباطات، همکاریها و رقابتها و 3- تصمیمگیریها و خروجیها مشاهده کرد.
https://hm.sndu.ac.ir/article_1913_fe84737e497218a594e843458a88e5e3.pdfمدرسه عالی حکمرانی شهید بهشتیفصلنامه تخصصی حکمرانی متعالی2821-26142320211023تحول گرایی حکمرانی: از دولت الکترونیک تا حکمرانی دیجیتال1151621914FAرضاتوکلی رادحوریهسادات میریJournal Article20220817چشمانداز حکمرانی دیجیتال، پیوسته در حال تغییر است. در همین راستا تحولات ناشی از دولت الکترونیک سبب وقوع مجموعهای از تغییرات سازمانی و فرهنگی شده است. عدم تبعیت این تحولات از یک مدل تکامل یافته مانع از تحقق بایسته حکمرانی دیجیتال میگردد. یکی از مدلهای معرفی شده در این زمینه مدل مفهومی تحولگرایی حکمرانی (T-Gov) است. نوشتار حاضر بدنبال معرفی این مدل مفهومی و نقش آن در تحول حکمرانی میباشد. در این مطالعه کیفی، مرور نظاممند 35 پژوهش صورت گرفته، در حوزه "حکمرانی دیجیتال" طی سالهای 2000 تا 2021 نشان میدهد که مدل تحولگرایی حکمرانی یک مدل تطبیقی با قابلیت فراهمسازی شرایط سازمانی و فرهنگی لازم در جهت حرکت از "دولت الکترونیک" بسمت "حکمرانی دیجیتال" میباشد؛ همچنین در گذار تدریجی و برنامهریزی شده این مدل، مردم در مرکز ساماندهی مجدد مکانیسمهای حکمرانی قرار میگیرند. لذا این مطالعه نتیجه گرفت که مشارکت شهروندان مهمترین هدف استراتژیهای تحولی میباشد و مدل تحولگرایی حکمرانی با مفهومسازی حکمرانی دیجیتال این مهم را میسر میسازد.https://hm.sndu.ac.ir/article_1914_5114afe5fe372d9b378005b1c15142c2.pdfمدرسه عالی حکمرانی شهید بهشتیفصلنامه تخصصی حکمرانی متعالی2821-26142320211023ابتناء دکترین فضای مجازی بر تفکر اسلامی برای تحول در حکمرانی مجازی کشور1632011915FAاحسانکیانخواهJournal Article20220817<strong> </strong>علی رغم توسعهی فضای مجازی کشور در دهههای گذشته، دکترین فضای مجازی کشور مبتنی بر باورهای دینی و مبانی انقلاب اسلامی مشخص نیست. لذا اعوجاجهای سیاستی در بهرهگیری حداکثری از منافع فضای سایبر و دفع تهدیدها و اصلاح نقاط ضعف با افراط و تفریط همراه بوده است. نگارنده با روش توصیفی و تحلیل و تمسک جستن از آیات قرآن کریم و سیره و احادیث معصومین علیهم صوات الله اجمعین، چهار اصل برای دکترین فضای سایبر کشور تدوین نموده است. این چهار اصل برگرفته از تفکراسلامی عبارتند از استقلال، استحکام، استذکار و استرشاد. تلاش برای دستیابی به استقلال سایبر و استحکام ساخت درونی قدرت سایبری با رشد و تعالی ساختارهای فنی و اجتماعی شکلدهندهی به فضای سایبر متعالی خواهد بود. بکارگیری اصول اساسی دکترین فضای مجازی کشور موجب بهرهگیری اقتدارْ پایه از «فرصتهای» فضای مجازی با تقویت «قوتها» و کاهش «تهدیدها» مبتنی بر ترمیم «ضعفها» خواهد شد و ابزار تحلیلی را در اختیار مدیران سیاستگذار و اجرایی کشور برای تنظیم برنامهها فراهم خواهد آورد.https://hm.sndu.ac.ir/article_1915_1627bf0247a52d40044ae8513234a97e.pdfمدرسه عالی حکمرانی شهید بهشتیفصلنامه تخصصی حکمرانی متعالی2821-26142320211023نقش عالمان شیعی در تولید و ارائه نظریه های تحول حکمرانی سیاسی در باب نظام حکومت در اسلام2022321916FAهادیفیروزیJournal Article20220817بحث از حکومت ، شرایط حاکم ، حوزة اختیارات و مشروعیت آن از مباحث مهمی است که همواره دغدغة فکری عالمان شیعی بوده است بررسی نظریات سیاسی عالمان شیعی در رابطه با حکومت و دولت در اسلام ، پس از رحلت پیامبر اکرم (ص) و پس از غیبت امام دوازدهم از دید کلام شیعی ، به روش علمی و عینی ، ریشه ای در پژوهش از بعد تاریخی ارتباط با خلافت و امامت دارد . بر اساس اصل جهانشمول بودن اسلام ، اسلام خاتم ادیان است در نتیجه باید والاترین چهره زندگانی و بهترین نوع حکومت را برای بشر تبیین کرده باشد . که هم به امور دنیایی و هم به امور معنوی به طور مساوی نظر داشته تا بتواند در همه دورانها بقا داشته باشد . نظرات عالمان (حکما و فقیهان) شیعی در دورانهای مختلف دارای سیر تکاملی بوده است . در این مقاله سعی شده است با بهره گیری از منابع کتابخانه ای و روش تحقیق تاریخی و شیوه تحلیل توصیفی - قیاسی ، با استفاده از تطور گرایی در علوم انسانی ، نسبت به نقش عالمان شیعی در تولید و ارائه نظریه های سیاسی در باب نظام حکومت در اسلام و چگونگی تحول در حکمرانی در آثار متقدمین و متأخرین ، بررسی اهداف و ساختار حکومت از منظر عالمان شیعه پرداخته شود . برخی از یافته ها حاکی از این مهم اند که بجهت دستیابی حکومت مطلوب و یا حداقلی در راستای هدف عالیه اسلام ، مجاهدتهای بسیاری توسط عالمان شیعی در اعصار مختلف صورت پذیرفته تا جامعه اسلامی و عموم انسانها به بهترین وجه راه هدایت به سوی کمال را بپیماید.https://hm.sndu.ac.ir/article_1916_6e85435fd2fe9e5da9a641ae38549c36.pdfمدرسه عالی حکمرانی شهید بهشتیفصلنامه تخصصی حکمرانی متعالی2821-26142320211023فهم اهداف و وظایف حکومت اسلامی جهت تحول در حکمرانی2332641917FAعلی رضاحاجی زادهJournal Article20220817انقلاب اسلامی در مرحله دولت اسلامی از مراحل تمدن نوین اسلامی قرار دارد و نیازمند پژوهش در حوزه دولت اسلامی است. مسئله میزان ورود دولت در عرصههای مختلف، اندازه دولت، نقش دولت و هدفی که دولت به دنبال آن است مسئلهای میباشد که مورد سوال و بررسی جوامع علمی بوده است. با مشخص شدن اهداف حکومتها، میتوان در رابطه با وظیفه حکومتها/دولتها بحث کرد که از جمله مباحث مطرح در مباحث اداره امور عمومی و حکمرانی است، سپس بحث از این خواهد شد که دولت با این اوصاف از وظایف و اهداف چگونه باید وظایف خود را عملی کند (نقش دولت). بر این اساس میتوان نقش دولت اسلامی را شناسایی کرد و مقایسه نمود که نظریه مدیریت دولتی اسلامی چه تفاوتهایی با نظریههای مثل مدیریت دولتی سنتی، مدیریت دولتی نوین و بازآفرینی دولت و خدمات دولتی نوین که وظایف دولت را به ترتیب پاروزدن، سکانداری و خدمت کردن مطرح کردهاند دارد. لذا مقالات حوزه اهداف و وظایف حکومت اسلامی مورد بررسی قرار گرفته است و نویسنده در نهایت به این نتیجه رسیده که هدف غایی حکومت اسلامی، دستیابی به قرب الهی و نائل شدن انسانهای آن جامعه به مقام خلیفهالله است. در این راستا آنچه که هدف میانی به حساب میآید، برقراری عدالت است که در سایهی عدالت و اجرای کامل اسلام، هدف غایی حاصل خواهد شد. جهت دستیابی به هدف غایی و هدفهای میانی از جمله عدالت و اجرای کامل اسلام، دولت وظیفه دارد در زمینههای مختلف مادی و معنوی وارد شود.https://hm.sndu.ac.ir/article_1917_48443476e26f7b831cfaa499ae19d374.pdf